De Noordelijke Nevenlijnen in Groningen en Friesland worden de komende jaren van ERTMS-beveiliging voorzien. Dit is op dit moment de meest moderne vorm van treinbeveiliging in Europa.
De provincies en Het Rijk trekken samen 90 miljoen euro uit voor dit systeem, wat in de komende jaren op de baanvakken moet worden aangelegd. Het is het eerste grote project met ERTMS in Nederland, na enkele kleinere proefgebieden. Groningen en Friesland gaan voor ProRail dan ook dienen als proeftuin.
De komende tientallen jaren wordt het hele Nederlandse spoor namelijk voorzien van dit nieuwe systeem, zo is de bedoeling. De eerste nieuwe treinen zijn al gebouwd met de apparatuur voor ERTMS en de komende jaren volgt de inbouw van de systemen in treinen die al rijden.
ERTMS zorgt voor een veiliger spoor dan het huidige systeem ATB (Automatische Trein Beïnvloeding). Op een groot deel van het Nederlandse spoor ligt de eerste generatie hiervan, wat sinds 1970 in gebruik is. Het systeem is niet gemaakt voor de huidige moderne treinen en wordt niet in het buitenland gebruikt. Met het ERTMS (European Rail Traffic Management System) komt er één systeem voor meerdere landen.
In het nieuwe systeem kan sneller worden geremd en opgetrokken, wat de reistijd aanzienlijk kan verkorten. Daarnaast wordt het nagenoeg onmogelijk rode seinen te passeren, omdat het systeem in de trein dan ingrijpt.
Een van de kenmerken van ERTMS/ETCS is dat het niet meer met lichtseinen langs het spoor werkt, maar op basis van digitale communicatie, een treinveiligheidcomputer en een beeldscherm voor de machinist. Dit wordt ook wel cabinesignalering genoemd. Van een rood sein langs het spoor is binnen ETCS geen sprake, dus is het wat vreemd om te stellen dat het passeren van rode seinen vrijwel onmogelijk wordt, als die rode seinen er helemaal niet meer zijn 😉
Waar het uiteraard echt om draait, is het onbedoeld overschrijden van een stoptonend sein. Dat kan, zolang ERTMS correct functioneert, niet meer zomaar gebeuren door een fout van de machinist. Dat scheelt een hoop, maar bij glad spoor of remtechnische fouten kan overschrijding uiteraard nog steeds voorkomen.
Een ander risicopunt is uitval van ERTMS. Als ERTMS (of een van de aanverwante systemen) in storing gaat, is er simpelweg geen treinbeveiliging meer, met alle problemen en veiligheidsrisico’s van dien. Daarom is het verstandig (beter: “absoluut cruciaal”) om de baanseinen voorlopig als terugvaloptie in stand te houden, totdat er een betaalbare & adequate terugvaloplossing is voor storingssituaties.